Evrim Ünaldı
Fevziye Sayılan’ın Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim adlı kitabı sekiz makalenin derlenmesinden oluşuyor. İlk üç makale Türkiye’deki eğitim sorunlarının kimi yönleriyle ilgili. Bu kısımda, içinde bulunduğumuz neoliberal yeniden yapılanmanın arttırdığı eğitim eşitsizlikleri bağlamında eğitimin cinsiyeti sorununu tartışılıyor. Eğitimdeki eşitsizliğin bir yanıyla toplumsal eşitsizliği yansıtması, toplumdaki güç dağılımının yeniden üretimine nasıl katkı sağlamakta olduğuyla ilgili. Farklı (sosyo-ekonomik) sınıflara farklı eğitimin sunulmasının, yoksul kız çocuklarının kaliteli eğitime ulaşmasını zorlaştırdığı; bununla birlikte okul içersindeki gizli müfredatın kız ve erkek çocuklar üzerindeki etkisi anlatılmakta.
Arnot’un makalesiyse temel olarak eğitim kurumlarında hem sınıfsal, hem de eril hegemonyanın varlığının tanınması gerekliliği üzerine. Aynı zamanda sınıf ve toplumsal cinsiyet ilişkileri gibi toplumsal ilişkiler düzenlerinin, çatışma ve değişim süreçlerini içeren toplumsal bir dinamik yaratacağının bilincinde olunması gerektiğini anlatıyor.
“Kadınların güçlendirilmesinde eğitimin rolü”, eğitim alanında güçlendirme kavramının uygulanmasını araştırırken; bunun aldığı biçimlerin, kullanılan eğitim yöntemlerinin ve seçilen hedeflerin dikkate alınması gerektiğini vurgulamış, güçlendirici eğitsel çalışmaların değişik örneklerini sunmuş.
Mechthild U. Hrat’ın “Bilinç yükseltme yoluyla özgürleşme” adlı makalesi ise kadınların kendi varoluşlarını yeniden değerlendirme ve yorumlama yoluyla baskının farkına varmaları, bunu ortaya çıkarma süreçleri ile ilgili. Bu makalede kadın hareketinin bazı temel öncülleri özetlenmiş. Bilinç yükseltme gruplarında kadınlar, kendilerinden hissetmeleri beklenenden çok, gerçekten ne hissettiklerini konuştuklarında, hep birlikte neleri isteyebileceklerini ve aynı zamanda neleri istemeleri gerektiğini keşfetmeye başlamış. Kadınların hoşnutsuzluğunu artıran, kişisel olanla politik olan arasındaki keskin ayırım, daha fazla sayıdaki kadının genel yapıların işleyişine dair kişisel tanıklığı ve bu ayrımın farkına varma yoluyla bulanıklaşması, “Kişisel olan politiktir” sözü ile bu sahte zıtlıkların giderek yıkılmasına nasıl aracılık ettiği anlatılmış.
Toplumsal cinsiyet ve eğitim: Olanaklar ve sınırlar,Fevziye Sayılan
Dipnot Yay, 2012