İrem Yılmaz
Fedakar, güvenilir, sabırlı, itaatkar, uysal, ucuz (hatta yok pahasına)… Bu kavramlar, pek çok yönüyle –zamansal, mekansal vb.– kadınların yeryüzünde harcadığı emeği şekillendiren, kavrayıp kuşatan nitelemelerin en güçlüleri olarak, resmi ve gayrı resmi tüm kanallarda kadınlar aleyhine işletilmekte. Biz, bu ‘işletim sistemi’nde kadınların durumunu ücretli/ücretsiz emek kıskacıyla tanımlıyoruz. Tespitimizi gündemde tutmak içinse, aile ve iş yaşamında derinliğini yitirmeyen, hükümet ve patronlarca da sımsıkı sahiplenilen cinsiyetçi iş bölümü, fırsat yaratmamıza gerek bırakmıyor. Öngöremediğimiz bir tarihe kadar daimi gündemimiz olacak olan ücretli/ücretsiz kadın emeği konusunda, kadın akademisyenlerin ortak çalışmasıyla SAV’dan çıkan bu kitap, kadınların ücretsiz ev içi emeği kadar kadın istihdamının esnek ve enformel yapısı, kadınları hedef alan mikro krediler, göçmen kadın emeği konularında da, kapitalizm ve ataerkinin (patriyarka) birbirine sağladığı maddi temel üzerinden kapsamlı incelemeler sunuyor. Bu açıdan, esnek çalışma ile ilgili verilen bilgiler biz kadınların nasıl bir istihdam istediğimiz hakkında da soru/n ve taleplerimizi ortaya koyuyor.
Kitap bütün olarak, kadın emeğinin çok yönlü işlevi, ev dışında kısmi süreli çalışma, evden çalışma gibi kadınlara uygun bulunan emek biçimleri, kadınları bağımsız ücretli çalışanlar olarak varsayan sosyal güvenlik sistemi gibi çeşitli konuları yerli yerine oturtuyor. Bilhassa, evde yapılan işlerin, evin mekansal kapalılığı ve kadınlıkla ilişkisi bağlamında ele alınması oldukça anlamlı. Türkiye’nin özgül koşulları içerisinde ele alınan tüm makaleler; özellikle son dönemdeki en büyük gurur kaynağı, bir diğer deyişle pazarlama/reklam aracı olarak büyük bir coşkuyla dillendirilen, ihracat başarısı ve ekonomik büyüme oranının ardında yatan sırrı ifşa ediyor: Fiziksel ve ilişkisel olarak görünmez ve değeri düşük kadın emeğinin sömürüsünü, kadın istihdamının neden ve nasıl enformel sektöre kaydığını zengin bir biçimde ortaya koyuyor. Kitap, kimileri için giriş, kimileri için gelişme olabilecek nitelikte.
Der. Saniye Dedeoğlu – Melda Yaman Öztürk
SAV Yayınları, 2010